TBMM Genel Kurulunda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edildi. Konu hakkında İLKHA’nın sorularını yanıtlayan Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vahap Coşkun, bundan sonraki süreci ve olası erken seçim senaryolarını anlattı.

Doç. Dr. Vahap Coşkun’la yaptığımız röportaj:

Hocam şu an kaç milletvekilinin fezlekesi var ve fezlekeler ile ilgili gelişmeler nasıl olacak?

Şu anda gerek mecliste gerekse Adalet bakanlığında dosyalar toplandığında 787 dosyanın ve 148 milletvekilinin bulunduğunu biliyoruz. Geçen Cuma günü yapılan oylama ile beraber 148 milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırıldı. Bundan sonraki süreçte yargı devreye girecek. Yargı bu milletvekilleri hakkında gerekli kararı verecek.

Fezlekeler, savcılıklara iletilecek. Savcılıklar kendilerine gelen fezlekeleri ve ilişkin tahkikatları yapacaklar. Bu tahkikatların sonucunda ya takipsizlik kararı verilir veya dava açılır. Dava açılırsa, zaten yargılamanın sonucunu beklemek gerekir.

Siyasi olarak ciddi bir problemi meydana getirir. Bir mağduriyet duygusu ortaya çıkar. Ardından bu mağduriyet duygusu üzerinden siyasi söylem ortaya çıkar. Milletvekillerinin dokunulmazlığını kaldırmak, onun siyasetini ortadan kaldırmaz.

“Dokunulmazlıklar kaldırıldı” ifadesinden halk neyi anlamalı?

Milletvekilleri görevini yaptıkları müddetçe, yargı muafiyetiyle koruma altına alırlar. Dokunulmazlık dediğimizden kasıt, bir milletvekili hakkında bir ceza davası açıldığında, milletvekili görevini yaptığı süre içerisinde askıya alınır. Ancak milletvekili görevi bittikten sonra yargı işlemi başlar ve dokunulmazlıklar kaldırılır. Dokunulmazlığının kaldırılmasıyla bu hukuki koruma kalktı. Dolayısıyla bu 148 milletvekili hakkında hangi iddialar varsa, bu iddialara ilişkin olarak bir yargılama yapılacak.

Dokunulmazlıklar neden kaldırıldı?

Türkiye’deki bir yıllık çatışma döneminin başlamasından sonra bir süreç yaşandı. Bu süreçte güvenlik tedbirleri arttı. Çatışmalar yoğunlaştıkça milletvekillerinin dokunulmazlıkları tartışmaları gündeme geldi. Bu tartışmayı Cumhurbaşkanı Erdoğan gündeme taşıdı. Dokunulmazlığın kaldırılmaması halinde parlamento ve hükümetin millete karşı sorumlu olacaklarını, tarihe karşı sorumlu olacaklarını ifade etti.  Bunun üzerine hükümet bir teklif hazırladı. Dosyası bulunan tüm milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması konusunda bir anayasa değişikliğini meclis gündemine getirdi. Dokunulmazlıklar bunun için kalktı.

Bundan sonraki süreç nasıl işleyecek?

Bundan sonraki adımı hukukçular belirler. Eğer hukukçular, milletvekillerini gözaltına alma ya da tutuklama yoluna giderlerse, bu toplumda ciddi bir sıkıntı oluşturabilir. Ancak milletvekillerine yönelik yargılamayı tutuksuz devam ettirme gibi bir irade ortaya çıkabilir.

Milletvekillerinin milletvekilliği hangi hallerde düşer?

Bir kişinin yargılanmaya başlanması onun milletvekilliğinin düşmesi anlamına gelmez. Milletvekillerin milletvekilliğinin düşmesi için bir yıldan daha fazla hapis cezası alması veya yüz kızartıcı suçlardan birini işlemesiyle ilgili mahkûmiyet kararı gerçekleşmesi gerekiyor. Mahkûmiyet kararı meclis genel kurulunda okunduktan sonra milletvekillerinin milletvekilliğinin düşmesi söz konusu olur. Yoksa yargılanmaya başlandıktan itibaren milletvekillikleri düşmez.

Bazı milletvekilliklerinin düşmesi halinde ara seçim söz konusu olabilir mi?

Ara seçim parlamentoda, parlamento üye tam sayısının yüzde 5’inde bir açıklığın meydana gelmesi gerekiyor. Bu da 23 milletvekili demek. Dolayısıyla bundan fazla milletvekilinin vekilliği düşerse ara seçim söz konusu olabilir.

Ufukta bir erken seçim görünüyor mu?

Erken seçim, dokunulmazlık tartışmalarından ziyade AK Parti’nin bundan sonra önüne koyacağı perspektifle ilgilidir. Kongre yapıldı. Kongrede birincil hedef olarAK Partili bir Cumhurbaşkanı formülü getirdi. Muhtemelen haziran ayı içerisinde Cumhurbaşkanlığını öngören bir anayasa değişikliğini parlamentoya getirecekler. Eğer parlamentoda bu kabul edilirse, 2019’a kadarki süreçte AK Parti herhangi bir seçime gitmeden bu şekilde götürmeyi isteyebilir. Ancak eğer partili Cumhurbaşkanı kabul edilmezse, AK Parti kısa bir süre içerisinde erken seçime gitmeyi düşünebilir. Zira gerek HDP’nin gerekse MHP’nin oy oranlarındaki düşüşler ve bu düşüşlerin devam ettiğine ilişkin kanaat, AK Parti’yi bu tür bir tercihe yöneltebilir. (M. Sıddık Bilge, Yunus Sırat- İLKHA)