Kolandin û xebatên restorasyonê yên li Dêra St. George (Keşeyê Reş) ku li bakur-rojhilatê navçeya Îçkale ya Dîyarbekirê ye, encamên girîng didin. Dîtinên nû ronî li ser nîqaşên li ser fonksiyona berê ya dêrê xistin.
Rêveberê Muzeya Dîyarbekirê Mujdat Gîzlîgol diyar kir ku hemam û kîtabeyanivî wê ya ku di dema kolandinê de li kêleka dêrê hatiye derxistin rastiya dîrokî nîşan dide.
Gîzlîgol diyar kir ku kîtabeya ku bi tîpên celi sûlûs hatiye nivîsandin, vedigere sedsalên 4-5an ên serdema Hîcrê û li ser wê nivîsa "Kurê Servet Hıdır" an jî "Kurê Servet Hızır" heye. Wî her wiha rave kir ku nivîs dibêje ku avahiya ku behsa wê tê kirin wekî saziyek xêrxwaziyê hatiye avakirin.
"Ev kîtabe ji bo me gelek girîng e"
Gîzkîgol, derbarê dîtinên kolandinan de agahî da û got, "Di salên berê de li vir xebatên kolandin û restorasyonê dest pê kirin û di van xebatan de dîtinên girîng hatin dîtin. Yek ji van dîtinan kîtabeyek bi nivîsa Cheli Thuluth e ku dîroka wê vedigere sedsalên 4-5an ên Hicrî û li nêzîkî hemamê hatiye dîtin. Nivîs dibêje, 'Kurê Servet Hıdır' an 'Kurê Servet Hızır'. Nivîs nîşan dide ku li vir saziya xêrxwaziyê hatiye avakirin. Ev kîtabe ji bo me pir girîng e ji ber ku berê nêrînek hebû ku Dêra St. George di serdema Artukiyan de veguheriye hemamekê û bi salan wekî hemam hatiye bikar anîn. Lêbelê, kifşkirina vê kîtabeyê ev nêrînê red kir. Di hundirê dêrê de tu şopa av an jî hemamekê nehat dîtin; lêbelê, li kêleka dêrê hemamek hat dîtin û kîtabeya wê hat dîtin. Ev bi zelalî nîşan dide ku hemama li vir ji hêla Hıdır/Hızır, kurê Servet ve wekî saziya xêrxwaziyê hatiye çêkirin."
"Xebatên kolandinê wê berdewam bikin. Dîtinên nû dibe ku bêtir agahî bidin me"
Gîzlîgol diyar kir ku kîtabeya ku di dema kolandinan de hatiye dîtin dawî li nîqaşa demdirêj a li ser rabirdûya dêrê aniye û destnîşan kir ku kolandin dê berdewam bikin û vedîtinên nû dikarin bêtir agahdarî li ser dîroka bajêr derxînin holê.
“Ji ber vê yekê, Dêra St. George di serdema Artukiyan de nehatiye veguheztin bo hemamekê. Dema ku Artukiyan hatin, wan pêdiviya hemamekê bi avakirina yekî nû li kêleka dêrê pêk anîn. Dibe ku wan dêr wekî medrese jî bi kar anîne. Ev nîşanek girîng a rêzgirtina ji bo baweriyê ye. Dêr nehatiye veguheztin bo hemamekê, lê hemam li kêleka dêrê hatiye çêkirin. Dema ku em li stûnên di hundurê dêrê de dinêrin, em dibînin ku valahiyên di navbera stûnan de paşê bi dîwaran hatine dorpêçkirin û ew veguherandine odeyên piçûk. Ev nîşaneyên xurt dide ku avahî wekî medrese kar kiriye. Tê fêmkirin ku dêr di serdemên paşîn de wekî hemam an ji bo ti armancek din nehatiye bikar anîn, lê belê ew îhtîmal e ku wekî medrese hatiye bikar anîn. Kolandin dê berdewam bikin. Dîtinên nû îhtîmal e ku bêtir agahdarî bidin me.” (ÎLKHA)