Biryara Rêveberiya Giştî ya Otobanê ya ji bo sepandina mercê "fîşa qenterê", ku ji 1ê Mijdarê pê ve dikeve meriyetê û kamyonet û mînîbusan jî di nav de digire nav xwe, ji aliyê ajokaran ve rastî nerazîbûneke tund hat.
Li Dîyarbekirê, ajokarên kamyonetan bi karwanek wesayîtan li dijî rêziknameyê kom bûn. Xwepêşander li ber Îstasyona Vekolîna Otobanê kom bûn û civîneke çapemeniyê li dar xistin.
Mehmet Veysel Ateş, li ser navê Komeleya Neqlîye û Kişandinên Tirkiyeyê daxuyaniya çapemeniyê xwend, daxwaza vekişandina biryarê kir.
Mehmet Veysel Ateş
"Bi hezaran xwediyên kamyonetan bi tenê bi van wesayîtan debara malbatên xwe dikin."
Ateş destnîşan kir ku sînorê giraniya herî zêde ya 3.5 tonî nêzîkî giraniya vala ya gelek kamyonetan dibe û diyar kir ku ev rêzikname bi bandor hilgirtina barhilgir ne mumkin dike. Wî got, "Bi hezaran xwediyên kamyonetan yên ku di sektora veguhastin û kişandinê de li welatê me dixebitin, bi tenê bi van wesayîtan debara malbatên xwe dikin. Esnafên ku di sektorê de dixebitin bê şert û merc hemî erkên ku ji hêla hikûmetê ve têne xwestin, wekî sertîfîkayên SRC, psîkoteknîkî, U-ETDS, û K, bicîh anîne. Lêbelê, qaîdeya ku ji hêla Wezareta Veguhastin û Binesaziyê ve hatî destnîşan kirin ku 'giraniya giştî ya wesayîtan nikare ji 3,500 kîlogramî derbas bibe' bi taybetî ji bo xwediyên kamyonetan dezavantaj e. Heta giraniya vala ya gelek kamyonetan jî li dora 3,000-3,500 kîlogram e, ku bi bandor şiyana hilgirtina barhilgir ji holê radike."
"Ev rêziknameya ji bo qamyonetan neheqiyek e."
Ateş tekez kir ku bi rêziknameya nû ya pira pîvanê, kapasîteya hilgirtina qamyonetan bi bandor nêzîkî sifirê dibe, çalakiyên bazirganî ne mumkin dike û zirarê dide bi hezaran esnaf. Wî got, "Bo nimûne, her çend kapasîteya barkirinê ya wesayîtekê 850 kîlogram be jî, heman sînorkirin kapasîteya barkirinê ya qamyonetan ya şeş teker kêm dike dora 500 kîlogramî. Dema ku meriv bihesibîne ku tewra taksiyên taybet jî dikarin bi navînî 500 kîlogram rêwî û bagaj hilgirin, neçarkirina qamyonetan ê yên bazirganî ji bo kapasîteyek kêmtir mumkin e. Her çend destûr tê dayîn ku kamyon û treylera barên nêzîkî giraniya xwe ya vala hilgirin jî, ev rêziknameya ji bo qamyonetan neheqiyek e. Ev pratîk ji bo xwediyên qamyonetan ne mumkin dike ku wesayîtên xwe ji bo armancên bazirganî bikar bînin, û bi hezaran esnaf zirarê dibînin."
Bangek ji 5 Pirsan
Di daxuyaniya çapemeniyê de bangek ji 5 xalan ji Wezareta Veguhastin û Binesaziyê re jî hebû. Pirsên ku Ateş li ser navê ajokarên qamyonetan pirsîn ev in:
"Çima sînorê 3,500 kîlogram hatiye danîn, ku bi bandor şiyana qamyonetan ji bo hilgirtina baran ji holê radike, bi berçavgirtina giraniya wan a vala? Pêşbîniya Wezareta we di derbarê zehmetiyên ku dê derkevin holê de dema ku xwediyên qamyonetan ji ber vê rêziknameyê nikaribin çalakiyên xwe yên bazirganî bidomînin çi ye? Piştî başkirinên di fren, lastîk, an alavên teknîkî yên qamyonetan de, planek heye ku sînorê kapasîteya hilgirtinê sivik bike? Her çend wesayîtên din ên wekî tir, kamyon û taksiyan destûr heye ku barên nêzîkî giraniya xwe ya vala hilgirin, sedema vê sînordarkirinê li ser qamyonetan çi ye? Ji bo esnafên ku ji ber ku qamyonetan di bin qanûna heyî de nexebitin, ji ber vê qanûna heyî ti piştgirî an rêzikname hatine plankirin?"