Erzurum’un Yakutiye ilçesinde bulunan 8 asırlık mimarlık abidesi Ulu Camii, dışarıdan sızan gün ışığının zemine yansımasının oluşturduğu şekillerle namaz vakitlerini haber verme özelliği ile insanları hayrete düşürüyor. 

Yakutiye ilçesinde bulunan Ulu Camii, 1179 yılında Saltukoğullarından Melik Nasirüddin Muhammed Bey zamanında yapılmıştır. Kendisi, Atabeg Kızıl Arslan'a tâbidir. Melik Nasirüddin Muhammed Bey döneminde yapılan Erzurum Ulu Caminin "Atabeg Camii" ya da "Atabey Camii" diye adlandırılmasının sebebi, Sultan Atabeg Kızıl Arslan'a duyulan bağlılık ve hürmetten dolayıdır. Yakutiye ilçesinde bulunan asırlık camii 6 bin kişi kapasiteli olup 2 bin 152,5 metrekarelik alan üzerine kurulmuş.

Pencereden sızan ışığın sırrı

Mekanik saatlerin olmadığı dönemlerde inşa edilen camide, öğle ve ikindi ezan vakitleri güneş ışıkları sayesinde öğrenilebiliyordu. Fil gözü pencerelerden cami içine sızan elips şeklindeki ışık huzmesi, daire şekline dönüşünce öğle ve ikindi namaz vakitlerinin girdiği anlaşılıyor. Bu denli ince ruhlu mimar, Ulucami'de o günün şartlarında harika zekasıyla güneş ışığından hem aydınlatma hem de öğle ve ikindi ezan vakitlerinin tespitini sağlamış.

Kırlangıç Tavanın hikmeti

47 sütun ve 7 koridor üzerine kurulan caminin kubbesindeki ‘kırlangıç tavan’ olarak nitelendirilen ahşap örtü, bir nevi  doğal klima görevi görüyor. Bu tavan cami içindeki nem ve kötü kokuların dışarıya tahliye edilmesini sağlıyor. Bunun yanında kubbe, hem içeriyi aydınlatıyor, hem de akustiği sağlıyor. Elektronik ses sisteminin olmadığı bir dönemde mukarnas kubbe sayesinde, 6 bin kişinin namaz kılabileceği kadar geniş olan mekanda, mihraptaki imamın sesi her yere ulaşabiliyor. Bu özellik Türkiye'de sadece Erzurum Ulu Cami'de mevcut.

Tarihte bir sürü kuşatma ve doğal felaketlerden sıyrılarak günümüze kadar gelen bu cami, halen dimdik ayakta ve ibadethane görevini  sürdürmektedir. (Lokman Altun/İsmail Zorlu - İLKHA)